Lijst van alle Muggenfamilies en aantal soorten in Nederland
DETERMINATIE SLEUTEL MUGGENFAMILIES M. Hackston.
Van 25 families van muggen zijn slechts drie families met stekende muggen: de Steekmuggen, Knutjes en de Kriebelmuggen. De soorten van deze drie muggenfamilies zijn alle bloedzuigende muggen. De vrouwtjes zuigen bloed. Dit bloed hebben ze nodig om de eitjes te laten groeien. De mannetjes hebben geen bloed nodig en steken niet.
Steekmuggen Culicidae (mannetje en vrouwtje). De soorten van de familie van Steekmuggen vind je ook in huizen. Ze zijn vooral s'nachts actief.
Knutjes Ceratopogonidae (vrouwtje, achterlijf gevuld met bloed; mannetje en vrouwtje). De Knutjes zijn erg klein. De steek van Knutjes geeft een korte felle pijnscheut.
Kriebelmuggen Simulium soort met typische weerschijn op de vleugels. De Kriebelmuggen vind je vooral nabij stromend water.
Alle andere families van muggen hebben soorten die niet steken.
Dansmuggen Chironomidae (mannetje en vrouwtje). De grootste groep van de niet-stekende muggen zijn de Dansmuggen. Ze komen soms voor in zwermen bijv. boven een bospad of aan de waterkant.
Pluimmuggen of Spookmuggen Chaoboridae. De naam "spookmug" komt van de larven die vanwege hun uiterlijk "spooklarven" of "fantoomlarven" genoemd worden.
Langpootmuggen Tipulidae. Dit zijn grote lange muggen. Sommige zijn heel algemeen en vind je in vrijwel alle grasgebieden en grasbermen. De larven van de langpootmuggen "emelten" zijn geliefd bij de vogels zoals meeuwen die de ploegende boer volgen, of de roeken die soms in het gras van wegbermen pikken.
Mosmuggen Cylindromyidae. Dit zijn ook vrij grote muggen met een typisch buisvormig achterlijf. Ze worden dan ook wel Buismuggen genoemd. Ze zijn wat minder algemeen en te vinden in de vochtige ondergroei van het bos.
Steltmuggen Limoniidae. Steltmuggen zijn vrij algemeen. Je komt de meeste tegen aan de waterkant en in de ondergroei van het bos en aan bosranden. De grote varieert sterk. De meeste soorten zijn kleiner dan de langpootmuggen. Ook zijn er heel grote steltmuggen bijv. Eutonia barbipes (foto 3) die groter is dan langpootmuggen.
Tandmuggen Pediciidae(ook wel Haaroogmuggen genoemd). De soort Tricyphona immaculata is een algemene soort die vaak tevergeefs in de familie van Steltmuggen gezocht wordt.
Venstermuggen Anisopodidae. Op boomstammen en ramen zie je ook wel eens Venstermuggen. Het zijn ook grote muggen. Er zijn maar zes soorten in Nederland.
Wintermuggen Trichoceridae. In de koude periode van herfst, winter en vroeg voorjaar zijn er veel Wintermuggen, die ook zwermen kunnen vormen dansend in de zonnestralen in de luwte van de struiken of grassen.
Glansmuggen Ptychopteridae. Aan waterkanten in oevervegetaties vind je soms veel Glansmuggen.
Paddenstoelmuggen Mycetophilidae. Op paddenstoelen zie je vaak de paddenstoelmuggen. Ze hebben lange sporen aan de poten. Andere soorten met ook lange sporen aan de poten zijn de Keroplatidae die kom je niet zo vaak tegen. Ze bouwen webben onder houtzwammen om de zwamsporen en beestjes op te vangen.
Dixidae. Tere muggen met typische rug tekening en lange antennes. Ze zijne zoals veel muggen veelal dicht bij water te vinden.
Galmuggen Cecidomyiidae. Heel kleine tere mugjes, die gallen veroorzaken op planten waarin hun larven opgroeien.
Keroplatidae. Sommige soorten (Macrocera) heben zeer lange antennes, zelfs langer dan hun lichaam. Ander soorten hebben juist een brede korte antenne (o.a Keroplatus, Orfelia)
Bolitophilidae. Tere muggen met middellange antenne en typische vleugeltekening.
Motmuggen Psychodidae. Tere kleine harige muggen die op vuil water in huizen en afval, rotend organisch materiaal in bossen en andere biotopen voorkomen. Sommigge heebben een dakvormige vleugelstand andere een meer horizontale.
Mestmuggen Scatopsidae. Meest te vinden in vochtige omgeving op afval, mest, rottend organisch materiaal, paddenstoelen.
Zwarte vliegen Bibionidae. In het voorjaar zie je grote groepen Zwarte vliegen die eigenlijk muggen zijn. Je ziet ze massaal op bloemen, bijv. Fluitenkruid en in de lucht met hangende pootjes.
Rouwmuggen Sciaridae. Ook andere zwarte muggen soms in grote getale voor, in de zomer en herfst, de rouwmuggen.
EVOLUTIE EN VERWANTSCHAP VAN MUGGENFAMILIES
De eerste vliegen en muggen zijn ontstaan ongeveer 250 miljoen jaar geleden in dezelfde periode van het ontstaan van planten anders dan primitieve planten zoals varens en palmen.
De oudste Diptera soorten vinden we onder de muggen met name de Dansmuggen en de Bronmuggen en onder de vliegen de Wapenvliegen en de Houtvliegen.
Het ontstaan en de verspreiding van soorten is grotendeels bepaald met de geologische geschiedenis van de aarde en de verschuivende continenten "continental drift", welke werelddelen nog lange tijd met elkaar verbonden waren en welke in een vroeger stadium afgeplitst en afgedreven.
Het ontstaan van soorten heeft ook te maken met veranderende klimaten en leefgebieden zoals habitats van bossen, savannes, toendras, moerassen enz.
Hieronder geven we een schematische weergave van de ontwikkeling en verwantschap van Muggenfamilies via de infraorden Tipulimorpha, Psychodomorpha, Culicimorpha en Bibiomorpha zoals geinterpreteerd en opnieuw geschetst uit Stephen Marshall, 2012 Flies, The Natural History and Diversity of Diptera.
Overzicht Muggenfamilies in Nederland